Để triển khai hiệu quả việc ứng dụng CNTT trong dạy và học, Sở GDĐT đã chủ động, tích cực tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản tạo hành lang pháp lý và điều kiện thuận lợi để ngành kịp thời triển khai các nhiệm vụ về CNTT và Chuyển đổi số gắn với từng nhiệm vụ, thời điểm cụ thể, đồng thời chỉ đạo các trường phổ thông thực hiện nghiêm túc, linh hoạt việc ứng dụng CNTT vào trong việc tổ chức dạy và học cũng như công tác quản trị của nhà trường.

Học sinh trường THPT Chu Văn An (Gia Nghĩa) học môn Tin học

Sở GDĐT tập trung triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp, cung cấp nguồn học liệu điện tử nhằm kịp thời hỗ trợ địa phương, cơ sở giáo dục, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh được tiếp cận nguồn học liệu chính thống, chất lượng, phong phú, phục vụ hiệu quả quá trình dạy và học trực tuyến. Triển khai áp dụng mô hình giáo dục STEAM/STAME, đào tạo tiếng Anh và kỹ năng sử dụng CNTT, bảo đảm an toàn thông tin cho giáo viên, học sinh ở các cơ sở giáo dục phổ thông. Thực hiện đào tạo, tập huấn hướng nghiệp để giáo viên, học sinh có các kỹ năng sẵn sàng tham gia vào môi trường số. Đến nay, đa phần các thầy, cô giáo thành thạo việc ứng dụng CNTT trong việc khai thác dữ liệu bài dạy và ứng dụng hiệu quả các phần mềm dạy học trực tiếp tại lớp cũng như dạy học online; giáo viên đã có sự chia sẻ và học tập nhau trong khai thác kho học liệu số hiện có để khai thác, tăng hiệu quả trong dạy và học; trong quá trình dạy học, nhiều giáo viên đã tích cực hướng dẫn, khuyến khích học sinh tiếp cận và ứng dụng CNTT trong học tập, nghiên cứu của mình. 100% cán bộ, giáo viên ứng dụng tốt CNTT, biết khai thác tốt các công cụ trình chiếu, soạn và trình bày bài giảng điện tử E-Learning... để tổ chức dạy học.

Một trong những hiệu quả thiết thực của việc ứng dụng CNTT là nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Chất lượng học tập của học sinh ngày càng được tăng lên rõ rệt, nhờ ứng dụng CNTT mà các tiết học được sinh động hơn, phát huy được tính tích cực chủ động của học sinh để tìm tòi kiến thức mới. Học sinh có thể lên mạng tra cứu thêm các thông tin bổ ích phục vụ cho việc học, tham gia các diễn đàn học tập; giải các đề thi, học Tiếng Anh,…Việc ứng dụng CNTT đã đem lại những hiệu quả nhất định trong quản lý cũng như nâng cao việc dạy và học. Các trường học đã trang bị hệ thống số hóa trong quản lý hồ sơ, kế hoạch nhà trường, tổ chuyên môn và kế hoạch dạy học của giáo viên; tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên tích cực ứng dụng CNTT trong dạy và học, đồng thời, ứng dụng hiệu quả CNTT trong đổi mới phương pháp dạy học, công tác kiểm tra, đánh giá học sinh.

Bên cạnh đó, ngành luôn coi trọng công tác tuyên truyền đến đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên toàn ngành nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí của CNTT trong dạy và học, gắn liền với việc duy trì thường xuyên công tác bồi dưỡng CNTT. Chỉ đạo việc rà soát, đầu tư kịp thời cơ sở vật chất và trang thiết bị cần thiết cho việc ứng dụng CNTT trong dạy và học, đặc biệt đảm bảo điều kiện dạy học môn Tin học bắt buộc theo Chương trình GDPT mới. Tăng cường công tác xã hội hóa trong đầu tư phát triển CNTT, phối hợp các đơn vị viễn thông triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm hỗ trợ các trường phổ thông trong việc ứng dụng CNTT, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.

Việc ứng dụng CNTT trong dạy và học có nhiều thuận lợi, hiện nay, tỉnh Đắk Nông đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và hướng dẫn ứng dụng CNTT và Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục đã tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ quản lý, giáo viên tiếp cận và áp dụng CNTT trong dạy và học. Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí của ứng dụng CNTT trong đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên được quan tâm thực hiện tốt hơn, thường xuyên hơn, gắn liền với việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ CNTT cho CBQL, giáo viên. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên năng động, tích cực, luôn nâng cao tin thần tự học, bổ sung kịp thời những kiến thức cần thiết, ứng dụng tốt CNTT trong quản lý và dạy học. Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học cần thiết cho việc ứng dụng CNTT được đầu tư kịp thời, hạ tầng CNTT được nâng cấp. Đa số các cơ sở giáo dục được kết nối mạng internet tốc độ cao; có nhiều phần mềm, nhiều kho học liệu điện tử hữu ích để giáo viên khai thác trong quá trình soạn giảng, góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học.

Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT trong dạy và học trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn. Ứng dụng CNTT trong dạy học trong điều kiện kinh tế-xã hội của tỉnh còn nhiều khó khăn là một nhiệm vụ không hề dễ dàng. Đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, nhất là vùng kinh tế khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Khả năng tiếp cận với CNTT của người dân, học sinh và ngay cả cán bộ, giáo viên trong ngành còn hạn chế. Cơ sở vật chất, trang thiết bị CNTT còn thiếu, nhiều địa bàn chưa có điện, tốc độ mạng internet nói chung còn chậm chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là ở các điểm trường vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn,…Một số giáo viên lớn tuổi khả năng ứng dụng CNTT trong dạy học còn hạn chế, ngại tiếp cận và bồi dưỡng. Cùng với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông minh AI đã đặt ra cho ngành một thách thức lớn trong việc đảm bảo an toàn thông tin cho giáo viên, học sinh khi tham gia vào môi trường số.

Có thể khẳng định rằng, ứng dụng CNTT đã tạo ra nhiều thay đổi và có ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Thời gian qua, việc ứng dụng CNTT đã giúp ngành Giáo dục nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dạy và học, nhờ có ứng dụng CNTT mà diện mạo ngành Giáo dục đã thay đổi từng ngày, từng giờ. Trong bối cảnh thực hiện đổi mới Chương trình GDPT mới thì vai trò của ứng dụng CNTT được toàn ngành xác định là vô cùng quan trọng trong công cuộc đổi mới lần này. Sự ra đời của CNTT là sự tích hợp đồng thời các tiến bộ về công nghệ và tổ chức thông tin, đem đến nhiều ảnh hưởng tích cực cho sự phát triển của giáo dục, qua đó, giúp hoạt động giáo dục đạt hiệu quả cao hơn. CNTT thúc đẩy một nền giáo dục mở, giúp học sinh tiếp cận thông tin đa chiều, rút ngắn khoảng cách, thu hẹp mọi không gian, tiết kiệm tối ưu về thời gian. Từ đó học sinh phát triển nhanh hơn về kiến thức, nhận thức và tư duy. Kiến thức đa dạng và được cập nhật thường xuyên, nguồn kiến thức đa dạng này được cung cấp trực tuyến qua kết nối internet. Điều này đóng một vai trò to lớn trong quá trình đổi mới giáo dục, phù hợp với mục tiêu đổi mới nội dung, chương trình giáo dục, chuyển từ nền giáo dục chủ yếu là truyền thụ kiến thức sang định hướng phát triển năng lực người học, giúp học sinh chủ động tìm kiếm kiến thức mới, cách giải quyết vấn đề, ứng dụng kiến thức đã học vào thực tiễn.

Dạy học trực tuyến cũng là môi trường thuận lợi để giáo viên có thể ứng dụng những công cụ CNTT mới nhằm sinh động hóa tiết dạy. Những phần mềm "thực tế ảo" đã và đang phát huy hiệu quả trong dạy học trực tuyến. Những công cụ mới trong kiểm tra đánh giá cũng đã phát huy tính tích cực trong hoạt động dạy và học. CNTT tạo không gian và thời gian học linh động, tạo điều kiện cho học sinh có thể học tập và tiếp thu kiến thức một cách linh động và thuận tiện. Học sinh có thể tự học ở mọi lúc, mọi nơi, có thể tham gia thảo luận một vấn đề mà mỗi học sinh đang ở cách xa nhau, góp phần tạo ra xa hội học tập mà ở đó, học sinh có thể học tập suốt đời. Bên cạnh đó, với sự thuận tiện cho việc học ở mọi lúc mọi nơi, CNTT sẽ tạo cơ hội cho học sinh có thể lựa chọn những vấn đề mà mình ưa thích, phù hợp với năng khiếu của mỗi học sinh, từ đó mà phát triển theo thế mạnh của từng học sinh, thúc đẩy sự phát triển của các tài năng.

Tầm quan trọng, sự hiệu quả và ảnh hưởng của việc ứng dụng CNTT trong dạy học đã được khẳng định bằng thực tiễn ở nước ta và trở thành xu thế tất yếu của giáo dục. Ngành Giáo dục nhiều năm qua đã triển khai nhiều biện pháp quản lý, chỉ đạo nhằm đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong dạy học trong các nhà trường.

Trương Lan(Sở GDĐT)